Kuna wale wanaojikuta wanadanganya bila hiari!!!

Inasemekana wasichana wengi hudanganya juu ya umri wao

Inaweza ikatokea tukajikuta tumedanganya mahali ambapo wala hatukuwa na sababu ya kudanganya , tena mbaya zaidi tukawadanganya watu ambao ni wazi ingepaswa kutuuma sana kwa kuwafanyia hivyo. Watu ambao ni waelewa, wanaotuheshimu na kutupenda.

Hebu fikiria kuhusu bosi wako, mkeo, mumeo au hata rafiki tu ambaye anakuuliza juu ya jambo fulani ambalo ni wazi hata ukisema ukweli halitakudhuru wala kubadali chochote kwenye maisha yako. Unamwambia au kumjibu uongo, halafu baadaye anagundua kuwa ulimdanganya. Unaingia kwenye fedheha na aibu na kutokuaminika tena.

Kuna watu ambao wana laana ya uongo, yaani hujikuta tu wamedanganya juu ya jambo ambalo kwa kweli hawakupaswa kulidanganyia. Inaweza kuwa ni jambo dogo na la kawaida na watu wanaodanganya hawakupaswa kabisa kuwadanganya. Wenyewe (hao wanaodanganya) huwa wanajua kwamba wanafanya vibaya kwa kudanganya huko na kujisikiavibaya pia, lakini hawana uwezo wa kujizuia. Huwa wanajiuliza ni kwa sababu gani wamedanganya kuhusu jambo hilo na hujisikia vibaya.

Pengine kabla ya kuwazungumzia watu hawa wanaodanganya bilafaida au wanaodanganya bila hiari zao, ni vema tukabainisha kwamba kwa walio wengi kudanganya ni njia ya kuepuka matatizo. Mtu anapodanganya anafanya hivyo baada ya kuona kwamba bila kutumia uongo anaweza kuingia kwenye matatizo, ambayo angeweza kuyaepuka au kuyaepuka kwa muda kwa kusema uongo.

Uongo hata hivyo haupo kwa kila mtu. Kuna watu ambao hawawezi kabisa kudanganya, hata pale ambapo uongo mdogo ungeweza kuwaokoa kutoka kwenye adhabu kubwa. Lakini kuna wale ambao katika kauli zao kumi ni lazima zaidi ya tano zitakuwa za uongo.

Ni vizuri hata hivyo tutafafanua kwamba, hapa tunazungumzia kusema uongo na siyo kusema mambo ya uongo. Kuseama uongo ni kama huko ambapo mtu anaweza kusema kwamba alikuwa kwa dada yake wakati alikuwa kwa rafiki yake au kusema kwamba amelipia kitu fulani wakati hajafanya hivyo. Kusema mambo ya uongo ni kule ambako mtu anasema alipigana vita vya Kagera huku wakati huo hata meno alikuwa hajaota. Hivyo hatuzungumzii kusema mambo ya uongo, bali kusema uongo.

Kusema uongo ni tabia ambayo chimbuko lake kwa sehemu kubwa ni kutoka utotoni, kutoka katika malezi. Inaweza pia kuwa ni tabia ya kuiga, ambapo mtu huiokota katika mazingira anamokulia wakati wa makuzi yake. Hebu tuchukulie mtoto ambaye anakulia katika familia ambapo mzazi mmoja au wote ni wakali sana kwake. Kutokana na ukali huo, mtoto anajifunza kudanganya kama njia pekee ya kuepuka adhabu na kufurushwa mara kwa mara. Ni rahisi sana kwa mtoto huyu kuichukua hadi ukubwani amabako nako ataitumia kama silaha ya kujihami na adhabu au shutuma.

Kuna wakati tunajikuta tukidanganya katika mambo madogo na kwa watu ambao hatukuwa na sababu ya kuwadanganya kwa sababu ya kuhisi kwamba ukweli utatushushia hadhi na kuogopa kwamba watu hao wataanza kututazama vingine. Kwa mfano, mtu fulani ametuuliza kama tumefanya jambo fulani ambalo hatujalifanya, tunaweza kumdanganya, hata kama kusema kweli kusingesababishia lolote baya.

Tunadanganya kwa kutokuwa na uhakika kama kusema kweli kwetu tusingeweza kutuletea matatizo. Lakini hisia kama hizo haziji tu zinakuja kwa sababu ya uzoefu fulani wa utotoni. Huenda tulizoea kila tukisema ukweli tunapigwa au kuadhibiwa hata kama ukweli huo ndiyo hali halisi. Lakini pia inawezekana tulipokuwa wadogo, kauli na vitendo vya wazazi wetu vilituonyesha kwamba, mtu anapokuwa mkweli katika mazingira au uhusiano wa aina fulani anajiingiza matatizoni.

Kusema uongo ni udhaifu, kusema uongo kunaashiria mtu kuwa na mambo mengi, migogoro mingi, malimbikizo mengi ya shida za utotoni, ambazo zingehitaji msaada wa kiulaalamu kuweza kuondolewa. Kama mtu unajikuta huwezi kujizuia kusema uongo hata kwenye yale mazingira ambapo hukupaswa kudanganya, ni lazima ujue kwamba una matatizo mengi ya kisaikolojia ambayo yanaweza kuwa yanakuharibia maeneo yako mengine ya kimaisha.

Ni vigumu kusema ni kwa namna gani unaweza kujitoa kwenye tabia hii ya kusema uongo, hasa uongo ambao wala huna sababu ya kuusema na kuusema kwa mtu ambaye wala huna sababu ya aina yoyote kumdanganya. Uongo ambao baada ya kuusema huwa unakukera, lakini unashindwa kuuzuia. Hii ni kwa sababu, kama tulivyobainisha mapema, vyanzo na sababu za mtu kuwa na tabia ya uongo wa aina hii ni vingi.

Njia iliyo bora kabisa ni kwa mwenye tabia hii kuwa mkweli na mhusika, yaani aliyemdanganya. Kuwa mkweli kwa kumwambia kwamba, amemdanganya kuhusu jambo fulani ambalo hana sababu au hakuwa na sababu ya kumdanganya. Kujiadhibu kwa namna hii kwa kujishushua mwenyewe kwa mtu aliyemdanganya, huweza kumfanya mtu mwenye uongo huu kuanza kuichukia tabia yake, kwani itakuwa inamdhalilisha, hivyo uwezekano wa kuiacha huwa mkubwa. Tukumbuke kwamba kuwaambia ukweli waliowadanganya hakuwezi kuwaathiri chochote waongo hawa, kwani uongo wao huwa hauna maana na hauathiri chochote hata kama ungekuwa ni kweli.

Habari hii chanzo ni Gazeti la Jitambue.......