Wasomaji wapendwa wa blog ya MAISHA NA MAFANIKIO, nimejaribu kufanya utafiti wa lugha za makabila yetu hapa nchini Tanzania. Kama tujuavyo ni kwamba kuna makabila zaidi ya 120 hapa nchini. Nami nimeamua kuangalia zaidi salaam, hasa za asubuhi, kutokana na utafiti wangu pia kwa msaada wa marafiki nimepitia makabila kadhaa na kukutana na maneno yanayotumika katika salaam za asubuhi ambayo yanafanana kidogo, hebu tuone maneno hayo ni yapi:
KINGONI: Uyimwiki = Habari za asubuhi
KIZIGUA: Kugona vihi = Habari za asubuhi
KINYAKYUSA: Ughonile = Habari za asubuhi
KIYAO: kwimukaga = Habari za asubuhi
KIPARE: Murevuka = Habari za asubuhi
KIUNGUJA: wambaje = Habari za asubuhi
KISAMBAA: Onga makeo = Habari za asubuhi
KIANGAZA: Mwalamtse = Habari za asubuhi
KINYAMWEZI: Mwangaluka = Habari za asubuhi
KICHAGA: Shimbonyi = Habari za asubuhi
KIMERU: Konumbware = Habari za asubuhi
KIMASAI: Sopai = Habari za asubuhi
KISUKUMA: Mwadila = Habari za asubuhi
KIHEHE: Kamwene = Habari za asubuhi
KIBENA: Kamwene = Habari za asubuhi
KIKINGA: Ulamwihe = Habari za asubuhi
KINYIRAMBA: Ulalaliani = Habari za asubuhi
KIHAYA: Wabonaki = Habari za asubuhi
KIMATENGO: Ja kujumuka = Habari za asubuhi
KIKURYA: Agha nyinkyo = Habari za asubuhi
KIPOGORO: Za mandawila = Habari za asubuhi
Hayo ni baadhi tu ya makabila machache katika mengi yaliyomo nchini kwetu, unaweza ongezea salaam za makabila unayofaham wewe ndugu yangu
Kigogo - Mbukwenyi.
ReplyDeleteKi nyambwa - Wanzukowenyu
Kichaga cha Vunjo:
ReplyDelete----------------
Asubuhi:
---------------
Salamu kwa wakubwa:
--------------------
1.Kamtsa mbe -Baba
2.Kamtsa mae-mama
3.Kamtsa awaye-kaka/dada
--------------------------
Mchana/alasiri,adhuru,jioni na usiku
----------------------------------
Otsinda mbe,mae na awaye.
Napenda hizo salamu kwa kaka/dada; baada ya salamu kwa waheshimiwa « Mbe na Mae », wale « awaye » inakuwa kama « awaye yote » - otsinda awaye yote yule, yeyote uliye baki😂!
DeleteSahihisho : Wasukuma husalimiana kama Wanyamwezi tu - mwangaluka asubuhi na mwadila jioni ; tofauti ni accent tu, ya Wanyamwezi ikiwa softer & melodious kuliko ya Wasukuma 😊
DeleteShimbonyi shya nyu:Habari zenu
ReplyDeleteKamtsa-Habari za asubuhi
Otsinda-Umeshindaje
Kaka Braka! Ahsante kwa mchango wako...
ReplyDeleteKaka Ray! Nawe ushukuruwe kwa mchango wako ulioutoa kwa kabila ya kichaga
Maisha na mafanikio ni kisima cha maarifa na mwenye kiu ya maarifa na ujuzi anakaribishwa.
ReplyDeleteWanyasa Mwauka bwanji?
ReplyDeleteWanyaturu Amocha wa?
Wnayambo Weimukota?
Waha Mwaraye?
Kipare salaam ya mchana na jioni ikoje
ReplyDeleteFanya uchunguzi wa kabila la wahangaza na hisitoria yao.
Asante sana.
Wapare mchana washindadhe au wekithikija au
DeleteMnisaidie wadau kusema asante kwa lugha za makabila tofauti tofauti.
ReplyDeleteAsheee-kimasai
DeleteWabejha-kisukuma
Naas-kiiraq,kimbulu
Kipare wanawake Navahache wanaume Nahavome
DeleteMwadila siyo salamu ya asubuhi,bali ni salamu ya mchana na usiku kwa sisi wasukuma.
ReplyDeleteNg'wangaluka ndio salamu ya asubuhi kwa sisi wasukuma na wanyamwezi.
Kihaya: Mwalailota
ReplyDeleteKimatumbi msaada kwa anaejus
ReplyDeleteYakindaaae _ za asubuhi
DeleteSalaam kwa Kikinga haipo sahihi
ReplyDeleteKweli kabisa. Hiyo ni salamu kwa Wabena.
DeleteKikinga - Mapembelo
Wambaje sio kikunguja na maana yake sio Habari ya asubuhi.
ReplyDeleteWambaje ni kipemba na maana yake unasema je? Unajibu sijambo au Sina usemi.
Na Habari ya asubuhi inakua Habari ya unju. Kipemba
Unguja Kuna lahaja tofauti kimakunduchi na kitumbatu na unguja mjini ni kiswahili hakuna kiluga ni Habari ya asubuhi.
Ila maamuzi ya zanzibar ni assalam alaykum mda wote unguja na pemba.
Wambaje....? wapemba wanatumia neno hili kama kuuliza mtu uhali gani? Hapo utajibu sijambo au nabesa. Pia nabesa unaweza ukamuuliza mtu swali "wabesa" na akakujibu nabesa au sijambo.
DeleteKiirak- lawo matle,habari ya asubuhi
ReplyDeleteSaitake
DeleteAsanter kwa.
DeleteUmeshindaje kwa kiiraq
Wazaramo tunaandika wapi jamani?
ReplyDeleteMie mpaka leo sijui salamu yetu
DeleteTaja kabila
DeleteKimanyema tafadhal
DeleteNimependa salamu hiz
ReplyDeletewabondei nao vp??
ReplyDeleteWamakonde ncheme nchicheme
ReplyDeleteShemej leo
DeleteWazaramo jamani
ReplyDeletetusaidie kizaramo jamani
DeleteJaman nawashukulu sana
ReplyDeleteNi furaha ilioje kuona ndugu zangu mpo, ni furaha pia kuona na kujua makabila mengine yasemavyo....karibuni kuendelea . Nitajitahidi kufanya uchunguzi jinsi makabila yetu mbalimbali tusemavyo AHSANTE
ReplyDeleteKirangi
ReplyDeleteJamtondo ,mwatumbwire,jole muvukire,kirangi salam ya asubuhi
DeleteKijita je? Na kijaluo
ReplyDeleteKimanda anejua salamu ?
ReplyDelete